കൃഷ്ണപുരം കൊട്ടാരം കേരളത്തിലെ ആലപ്പുഴ ജില്ലയിൽ കായംകുളം പട്ടണത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു ചരിത്ര കൊട്ടാരമാണ്. വാസ്തുവിദ്യാ സൗന്ദര്യത്തിനും സാംസ്കാരിക പ്രാധാന്യത്തിനും ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യത്തിനും പേരുകേട്ടതാണ് ഇത്. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ തിരുവിതാംകൂർ രാജാവായിരുന്ന അനിഴം തിരുനാൾ മാർത്താണ്ഡ വർമ്മയാണ് ഈ കൊട്ടാരം പണികഴിപ്പിച്ചത്. പരമ്പരാഗത കേരളത്തിൻ്റെയും യൂറോപ്യൻ സ്വാധീനത്തിൻ്റെയും സമ്മിശ്രമായ വാസ്തുവിദ്യാ ശൈലിക്ക് പേരുകേട്ടതാണ് കൃഷ്ണപുരം കൊട്ടാരം.
ഏകദേശം 1.5 ഏക്കർ വിസ്തൃതിയുള്ള കൊട്ടാര സമുച്ചയത്തിൽ മധ്യ മുറ്റവും നിരവധി മുറികളും അതിമനോഹരമായ പൂന്തോട്ടവുമുണ്ട്. കൊട്ടാരത്തിൻ്റെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിലൊന്ന് “ഗജേന്ദ്ര മോക്ഷം” എന്നറിയപ്പെടുന്ന ചുവർചിത്രമാണ്. കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ചുവർചിത്രങ്ങൾ. മഹാവിഷ്ണു മുതലയുടെ പിടിയിൽ നിന്ന് ആനയെ രക്ഷിച്ചതിൻ്റെ പുരാണ കഥയാണ് ഈ ചുവർചിത്രം ചിത്രീകരിക്കുന്നത്.
കേരളത്തിൻ്റെ ചരിത്രവും സംസ്കാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവിധ പുരാവസ്തുക്കളും പ്രദർശിപ്പിക്കുന്ന ഒരു മ്യൂസിയവും കൊട്ടാരത്തിലുണ്ട്. സന്ദർശകർക്ക് മ്യൂസിയം പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാനും പുരാതന ശിൽപങ്ങൾ, പെയിൻ്റിംഗുകൾ, നാണയങ്ങൾ, ആയുധങ്ങൾ, ചരിത്രരേഖകൾ തുടങ്ങിയ ഇനങ്ങൾ കാണാനും കഴിയും. നന്നായി പരിപാലിക്കുന്ന പൂന്തോട്ടങ്ങളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട കൊട്ടാരം അതിൻ്റെ ആകർഷണീയത വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും സന്ദർശകർക്ക് ശാന്തമായ അന്തരീക്ഷം പ്രദാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു. കൊട്ടാരത്തിൻ്റെ വാസ്തുവിദ്യാ മഹത്വം, അതിശയകരമായ ചുവർചിത്രം, മ്യൂസിയം എന്നിവയുടെ സംയോജനം കൃഷ്ണപുരം കൊട്ടാരത്തെ കേരളത്തിലെ ഒരു പ്രശസ്തമായ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നു.
കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ തടാകവും പ്രധാനപ്പെട്ടതുമായ വേമ്പനാട് തടാകത്തിൻ്റെ സൗന്ദര്യം വിനോദ സഞ്ചാരികൾക്ക് ആസ്വദിക്കാം. തടാകത്തിൽ ബോട്ട് സവാരികളും ക്രൂയിസുകളും ലഭ്യമാണ്, ഇത് സന്ദർശകർക്ക് പ്രദേശത്തിൻ്റെ പ്രകൃതി ഭംഗി ആസ്വദിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നു. ഈ മനോഹരമായ കൊട്ടാരം പുരാവസ്തു വകുപ്പിൻ്റെ കീഴിലുള്ള ഒരു സംരക്ഷിത സ്മാരകമാണ്. കൊട്ടാരത്തിൻ്റെ യഥാർത്ഥ പ്രായം അറിയില്ലെങ്കിലും, 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ കൊട്ടാരം പുതുക്കിപ്പണിതതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
സംസ്ഥാനത്തെ പൈതൃക കെട്ടിടങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിൻ്റെ ഭാഗമായി ശാസ്ത്രീയമായ സാങ്കേതിക വിദ്യകളോടെ ഈ കൊട്ടാരം നവീകരിച്ചു. മ്യൂസിയം പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നതിനൊപ്പം, കൊട്ടാരത്തിൻ്റെ തനതായ വാസ്തുവിദ്യ കാണാൻ ആളുകൾ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു. തിങ്കളാഴ്ച ഒഴികെ എല്ലാ ദിവസവും രാവിലെ 9.30 മുതൽ വൈകിട്ട് 4.30 വരെ സന്ദർശകർക്ക് മ്യൂസിയത്തിൽ പ്രവേശനം അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്. ദേശീയ അവധി ദിവസങ്ങളിൽ മ്യൂസിയം സന്ദർശകർക്കായി തുറക്കില്ല.
