നമുക്കെല്ലാവർക്കും ഞായറാഴ്ചകളിൽ അവധി ദിവസങ്ങളുണ്ട്. നമുക്ക് മാത്രമല്ല – ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഞായറാഴ്ച ഒരു അവധി ദിവസമാണ്. എന്നാൽ ഞായറാഴ്ച എങ്ങനെയാണ് നമുക്ക് അവധി ദിനമായി മാറിയതെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയാമോ?
ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഞായറാഴ്ച ഒരു അവധി ദിനമായി ആചരിച്ചതിനാൽ, ഇന്ത്യക്കാർ പതുക്കെ ആ ആചാരം സ്വീകരിച്ചുവെന്ന് പലരും കരുതുന്നു. എന്നാൽ ആ വിശ്വാസം തെറ്റാണ്. ഇന്ന് നമ്മൾ ആസ്വദിക്കുന്ന ഞായറാഴ്ചയ്ക്ക് പിന്നിൽ ഒരു നീണ്ട പോരാട്ട ചരിത്രമുണ്ട്. ആ പോരാട്ടത്തിലെ നായകൻ നാരായൺ മേഘാജി ലോഖണ്ഡെ ആയിരുന്നു.
1800-കളുടെ മധ്യത്തിൽ മുംബൈയിലെ മിൽ തൊഴിലാളികളുടെ അവകാശങ്ങൾക്കായി പോരാടിയ ഒരു തൊഴിലാളി നേതാവായിരുന്നു നാരായൺ മേഘാജി ലോഖണ്ഡെ. പൂനെ ജില്ലയിലെ കനേർസറിലെ ഒരു മാലി കുടുംബത്തിലാണ് അദ്ദേഹം ജനിച്ചത്. അക്കാലത്ത്, ഹൈസ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം നേടിയ അദ്ദേഹം നല്ല വിദ്യാഭ്യാസമുള്ളയാളായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇന്ന് അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ ട്രേഡ് യൂണിയൻ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ പിതാവായി ഓർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു.
കൊളോണിയൽ ഇന്ത്യയിൽ, ബ്രിട്ടീഷ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ ഞായറാഴ്ചകളിൽ അവധി ആസ്വദിച്ചിരുന്നെങ്കിലും, മിക്ക ഇന്ത്യൻ തൊഴിലാളികളും ആഴ്ചയിലെ ഏഴ് ദിവസവും വിശ്രമമില്ലാതെ ജോലി ചെയ്യാൻ നിർബന്ധിതരായി. ഈ അനീതിയെ എതിർത്ത്, 1883-ൽ ഇന്ത്യൻ തൊഴിലാളികൾക്കും ആഴ്ചയിൽ ഒരു ദിവസം അവധി ലഭിക്കണമെന്ന് ലോഖണ്ഡെ ആവശ്യപ്പെടാൻ തുടങ്ങി. എന്നാൽ നീണ്ട ഏഴ് വർഷത്തേക്ക് ഈ അഭ്യർത്ഥന അംഗീകരിക്കാൻ ബ്രിട്ടീഷ് അധികാരികൾ വിസമ്മതിച്ചു. എന്നിട്ടും, അദ്ദേഹം ഒരിക്കലും പിന്മാറിയില്ല.
പ്രസ്ഥാനത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും മിൽ തൊഴിലാളികളെ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിനുമായി, ലോഖണ്ഡെ ബോംബെ മിൽ ഹാൻഡ്സ് അസോസിയേഷൻ (BMHA) സ്ഥാപിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ തൊഴിലാളികൾ ഒന്നിച്ചുചേർന്ന് പ്രതിഷേധങ്ങൾ ശക്തമാക്കി. ഈ ഐക്യ പോരാട്ടത്തെ നേരിടാൻ കഴിയാതെ, മിൽ ഉടമകൾ ഒടുവിൽ വഴങ്ങി.
1890-ൽ, ഞായറാഴ്ച മിൽ തൊഴിലാളികൾക്ക് ആഴ്ചതോറുമുള്ള അവധിയായി ഔദ്യോഗികമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. മറ്റ് സ്ഥാപനങ്ങൾ താമസിയാതെ ഈ സമ്പ്രദായം പിന്തുടർന്നു, അങ്ങനെ ഞായറാഴ്ച ക്രമേണ ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഒരു പൊതു അവധിയായി മാറി.
നാരായൺ മേഘാജി ലോഖണ്ഡെ നയിച്ച പോരാട്ടം തൊഴിലാളികൾക്ക് നിരവധി പ്രധാന അവകാശങ്ങൾ നേടിക്കൊടുത്തു, അവയിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:
മിൽ തൊഴിലാളികൾക്ക് ആഴ്ചതോറുമുള്ള ഞായറാഴ്ച അവധി
ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് തൊഴിലാളികൾക്ക് അര മണിക്കൂർ വിശ്രമം
മില്ലുകൾ രാവിലെ 6:30 ന് ആരംഭിച്ച് സൂര്യാസ്തമയത്തോടെ അവസാനിക്കും
എല്ലാ മാസവും 15-ാം തീയതിക്കുള്ളിൽ തൊഴിലാളികൾക്ക് അവരുടെ വേതനം നൽകണം
സാമൂഹിക നീതിക്കുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ സംഭാവനകളെ മാനിച്ച്, ബ്രിട്ടീഷ് രാജ് അദ്ദേഹത്തെ റാവു ബഹദൂർ എന്ന പദവി നൽകി ആദരിച്ചു. ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഛായാചിത്രം പതിച്ച ഒരു തപാൽ സ്റ്റാമ്പ് പുറത്തിറക്കി അദ്ദേഹത്തെ അനുസ്മരിച്ചിട്ടുണ്ട്.
