ഭാഷാപരവും സാംസ്കാരികവുമായ വൈവിധ്യവും ബഹുഭാഷാവാദവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി എല്ലാ വർഷവും ഫെബ്രുവരി 21 ന് അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനം ആചരിക്കുന്നു. 1999 നവംബറിൽ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് എജ്യുക്കേഷണൽ, സയൻ്റിഫിക് ആൻഡ് കൾച്ചറൽ ഓർഗനൈസേഷൻ്റെ (യുനെസ്കോ) ജനറൽ കോൺഫറൻസാണ് ഈ ദിനം ആദ്യമായി പ്രഖ്യാപിച്ചത്, ഫെബ്രുവരി 2000 മുതൽ എല്ലാ വർഷവും ആചരിച്ചുവരുന്നു.
1952 ൽ ബംഗ്ലാദേശിൽ നടന്ന ഒരു ദാരുണമായ സംഭവത്തിന് മറുപടിയായി 1999 നവംബറിൽ ഐക്യരാഷ്ട്ര വിദ്യാഭ്യാസ, ശാസ്ത്ര, സാംസ്കാരിക സംഘടനയുടെ (യുനെസ്കോ) ജനറൽ കോൺഫറൻസാണ് അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനം സ്ഥാപിച്ചത്.
1952 ഫെബ്രുവരി 21-ന് കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിലെ (ഇപ്പോൾ ബംഗ്ലാദേശ്) വിദ്യാർത്ഥികളും ആക്ടിവിസ്റ്റുകളും ഉറുദു രാജ്യത്തിൻ്റെ ഏക ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി അടിച്ചേൽപ്പിക്കാനുള്ള പാകിസ്ഥാൻ സർക്കാരിൻ്റെ തീരുമാനത്തിനെതിരെ പ്രതിഷേധിച്ചു. പ്രതിഷേധത്തിനിടെ, പോലീസ് പ്രകടനക്കാർക്ക് നേരെ വെടിയുതിർക്കുകയും അവരിൽ പലരും കൊല്ലപ്പെടുകയും ചെയ്തു. പ്രതിഷേധവും തുടർന്നുണ്ടായ അക്രമവും കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാൻ്റെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ ഒരു വഴിത്തിരിവായി, ബംഗാളി ഭാഷയെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്രസ്ഥാനത്തിന് ഇത് കാരണമായി.
1952-ലെ സംഭവങ്ങളുടെ സ്മരണയ്ക്കായി ഫെബ്രുവരി 21 അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനമായി പ്രഖ്യാപിക്കാനും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഭാഷാപരവും സാംസ്കാരിക വൈവിധ്യവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാനും 1999-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് സർക്കാർ യുനെസ്കോയോട് നിർദ്ദേശിച്ചു. ഈ നിർദ്ദേശം യുനെസ്കോ അംഗീകരിച്ചു, 2000 ഫെബ്രുവരി 21 ന് അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനം ആദ്യമായി ആചരിച്ചു. അതിനുശേഷം, എല്ലാ ഭാഷകളുടെയും, പ്രത്യേകിച്ച് വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്നവയുടെ സംരക്ഷണവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുമായി എല്ലാ വർഷവും അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനം ആചരിച്ചുവരുന്നു. സാംസ്കാരിക ധാരണ, സമാധാനപരമായ സഹവർത്തിത്വം, സുസ്ഥിര വികസനം എന്നിവ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഭാഷാ വൈവിധ്യത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് അവബോധം വളർത്താനും ഈ ദിനം ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ആത്യന്തികമായി, ഭാഷാപരവും സാംസ്കാരികവുമായ വൈവിധ്യമാണ് ശക്തിയുടെ ഉറവിടം എന്ന ആശയം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക എന്നതാണ് അന്താരാഷ്ട്ര മാതൃഭാഷാ ദിനത്തിൻ്റെ ലക്ഷ്യം. കൂടുതൽ സമാധാനപരവും സുസ്ഥിരവുമായ ലോകം കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു മാർഗം. ഭാഷാപരവും സാംസ്കാരികവുമായ വൈവിധ്യം ആഘോഷിക്കുന്നതിലൂടെ, വിവിധ സമൂഹങ്ങൾക്കിടയിൽ കൂടുതൽ അവബോധവും ധാരണയും വളർത്തിയെടുക്കാനും എല്ലാ ഭാഷകളോടും സംസ്കാരങ്ങളോടും കൂടുതൽ ബഹുമാനവും സഹിഷ്ണുതയും വളർത്തിയെടുക്കാനും ഈ ദിനം ലക്ഷ്യമിടുന്നു.
