നമ്മുവും ഞാനും കൂടി പാർക്കിൽ കൂടി നടക്കുമ്പോൾ വെറുതെ ഓരോ പഴയകാര്യങ്ങൾ അറിയാൻ പെണ്ണിനൊരു ജിജ്ഞാസ .
അമ്മമ്മേ ! ഈ ഡൽഹി മുഴുവനും അമ്മമ്മ കണ്ടിട്ടുണ്ടോ ? അമ്മമ്മ പഠിക്കുമ്പോ ഇവിടെ ഒക്കെ കറങ്ങീട്ടുണ്ടോ എന്നാണ് ഇന്നത്തെ ചോദ്യം
ഉവ്വ് മോളു . അമ്മമ്മക്ക് പലപ്രാവശ്യം ഇവിടെ ഒക്കെ വരേണ്ടിയിരുന്നു . അന്ന് അമ്മമ്മക്ക് മുസ്ലിം art & architecture സ്പെഷ്യൽ papers ആയിരുന്നു . പിന്നെ നാട്ടിൽ നിന്ന് ആരൊക്കെ വന്നാലും അവരുടെ ഒപ്പം അമ്മമ്മ പോയീരുന്നു ഗൈഡ് ആയിട്ട് . ഇപ്പൊ ഇതാ എന്റെ നമ്മുക്കുട്ടിക്കും അമ്മമ്മ ഓരോന്ന് പറഞ്ഞു തരല്ലേ
ഇന്നെന്താ അമ്മമ്മേ നമ്മൾ ഡൽഹിയെ പറ്റി അറിയാൻ പോണത് എന്നായി അവൾ
ഓക്കേ. ഡൽഹി sultanate നേ പറ്റി വിസ്തരിച്ചു നമ്മൾ പഠിച്ചില്ലേ ? ഡൽഹി അധിക ഭാഗവും ആ സമയങ്ങളിൽ രൂപാന്തരപ്പെട്ടു . പിന്നെ വന്ന രാജവംശം മുഗൾ രാജാക്കന്മാർ ആയിരുന്നു . അവരിൽ മുഖ്യമായും മൂന്നു ചക്രവർത്തിമാരാണ് ഡൽഹിയുടെ രൂപരേഖയിൽ മാറ്റം വരുത്തിയത്
അക്ബർ , ജഹാൻഗീര് ,ഷാഹ്‌ജഹാൻ
അവരെന്താ ചെയ്തതു ഡൽഹിയെ മാറ്റി മറിക്കാൻ അമ്മമ്മേ ?
അക്ബർ കെട്ടിടനിർമ്മാണത്തിൽ കുറച്ചൊക്കെ ശ്രദ്ധപതിപ്പിച്ചു എങ്കിലും കൂടുതലും മതമൈത്രിയിലൂടെ ആയിരുന്നു ഡൽഹിയെ മാറ്റി എടുത്തത് . അദ്ദേഹം ഡൽഹി അല്ലാ ആഗ്ര ആയിരുനു ആസ്ഥാനമാക്കിയത് . അവിടെയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂടുതലും architecture നമ്മൾ കാണുന്നത്
അതല്ലേ അമ്മമ്മേ ദീൻ എ ഇല്ലാഹി ?
വെറുതെ ഒന്ന് പറഞ്ഞു തരു അതിനെ പറ്റി . എവിടെയോ ഒരിക്കൽ ഞാൻ വായിച്ച ഒരോർമ്മ.
പറഞ്ഞു തരാം . അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അക്ബറിന്റെ കെട്ടിടനിർമ്മാണത്തെപ്പറ്റിയും ((അത് ഡൽഹിയിലല്ല , ആഗ്രയിലാണ് എങ്കിലും).
എന്നാൽ ശരി ഇന്ന് ഡെല്ഹി ചരിത്രവീഥിയിലൂടെ നീങ്ങുമ്പോൾ ആഗ്രയുടെ കയ്യും കൂടി പിടിച്ചു കൊണ്ട് പിൽക്കാലത്തു അത് ഡൽഹിയെ എങ്ങിനെ രൂപാന്തര പ്പെടുത്തി
എന്നതിലേക്കു നമുക്കെത്തിനോക്കാം .
അപ്പൊ അക്ബർ ചക്രവർത്തിയുടെ കാലത്തേ ദില്ലി യെയും സമീപ പ്രദേശങ്ങളെയും നമുക്കൊന്ന് ചുറ്റിക്കാണാം അല്ലെ ?
മൂന്നാമത്തെ മുഗൾ ചക്രവർത്തിയും മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ശില്പിയുമായിരുന്നു അക്ബർ. നിരക്ഷരനാണെങ്കിലും അക്ബർ സാഹിത്യത്തിലും കലയിലും അഗാധമായ താത്പര്യം കാണിച്ചു.
ഭാരതത്തിൽ സ്ഥായി ആയ ഒരു രാജ്യഭരണം തുടരാൻ മതമൈത്രിയും ഹിന്ദുക്കളായ രാജപുത്രരോട് ആത്മാർത്ഥബന്ധവും സ്ഥാപിക്കേണ്ടതാണെന്നു അദ്ദേഹം മനസ്സിലാക്കി . അതിന്റെ ഫലമാണ് രാജപുത്രസ്‌ത്രീകളുമായുള്ള മുഗൾ വംശത്തിന്റെ വൈവാഹിക ബന്ധവും .
ദിൻ എ ഇല്ലാഹി എന്നപേരിൽ അദ്ദേഹം തുടങ്ങിയ ഒരു മതസൗഹാർദ്ദത ഇതിനുള്ള മികച്ച ഉദാഹരണമാണ് . പലമതങ്ങളുടെയും അഭിജ്ഞരെ ക്ഷണിച്ചു വരുത്തി ഫിവസങ്ങളോളം നടന്ന ചർച്ചകൾക്ക് ശേഷമാണു ഈ ഒരു ദിൻ എ ഇല്ലാഹി രൂപം കൊണ്ടത് .
അദ്ദേഹത്തിന്റെ തിമൂറിഡ് വംശജരുടെ അഭിമാനവും ജിജ്ഞാസയും ഇന്ത്യയെ ഒരു മാതൃരാജ്യമായി സ്വീകരിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹവുംചേർന്ന് അദ്ദേഹത്തിൽ മതേതരത്വവും തത്ത്വചിന്താപരമായ ജിജ്ഞാസയും ഒരു പുതിയ വാസ്തുകലയുടെ തുടക്കം കുറിച്ചു .
മുൻ‌കാല ശൈലികളായ ഹിന്ദു / ജൈന / ബുദ്ധ, പേർഷ്യൻ / തിമൂറിഡ് എന്നിവയുടെ സമന്വയമാണ് ഈ ശൈലിയിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നത്. ഇങ്ങിനെ അദ്ദേഹം നിർമ്മിച്ച അതി വിശിഷ്ടമായ കെട്ടിടമാണ് ഇബാദത് ഖാന . ഇവിടെ ആയിരുന്നു ദിൻ എ ഇല്ലാഹി രൂപം കൊള്ളാനുള്ള ചർച്ചകൾ നടന്നത്
പേർഷ്യയിൽ കരകൗശലത്തൊഴിലാളികൾ അവരുടെ ശൈലികൾ കൊണ്ടുവന്നു, അത് ഇന്ത്യയിലെ തദ്ദേശീയ ശൈലികളുമായി കൂടിച്ചേർന്നു. ചുവന്ന മണൽക്കല്ലിന്റെ ഗംഭീരമായ ഉപയോഗം ഈ വ്യത്യസ്ത മൂലകങ്ങളുടെ മിശ്രിതത്തിന്റെ ഫലമായി സ്റ്റൈലിസ്റ്റിക് സംഘട്ടനങ്ങൾ കുറയ്ക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ഈ കെട്ടിടങ്ങളെല്ലാം അക്ബറിന്റെ രൂപകൽപ്പനയും വാസ്തുവിദ്യാ തത്വശാസ്ത്രവും പ്രതിഫലിപ്പിച്ചു. വാസ്തുവിദ്യയുടെ “അക്ബരി” രീതിയാണിത്
ആദ്യകാല മുഗൾ വാസ്തുവിദ്യ ആദ്യമായി വികസിപ്പിച്ചെടുത്തത് അക്ബർ ആണ്, അദ്ദേഹം കൊട്ടാരങ്ങൾ, പള്ളികൾ, പൂന്തോട്ടങ്ങൾ, ശവകുടീരങ്ങൾ എന്നിവ പേർഷ്യൻ, തുർക്കിക്, തിമൂറിഡ് ഇറാനിയൻ, മധ്യേഷ്യൻ, ഇന്ത്യൻ ഹിന്ദു, മുസ്ലീം ശൈലികളുടെ സമന്വയമായ വാസ്തുവിദ്യ കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ചു
അക്ബറി വാസ്തുവിദ്യയും വലിയ തോതിൽ മണൽക്കല്ല്(Red sandstone) ഉപയോഗിച്ചതിൽ ശ്രദ്ധേയമാണ്, ഫത്തേപൂർ സിക്രി, അക്ബറിന്റെ രാജകീയ നഗരം, സിക്കന്ദ്രയിലെ അക്ബറിന്റെ സ്വന്തം ശവകുടീരം എന്നിവയുടെ നിർമ്മാണത്തിലും ഇത് പ്രകടമാണ്.
ഫത്തേപൂർ സിക്രിയിലെ പള്ളിപള്ളിക്കു മുന്നിൽ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കവാടമായ ബുലാന്ദ് ദർവാസയാണ്. ആദ്യകാല മുഗൾ പള്ളികളിൽ വിശാലമായ മുറ്റങ്ങളും താഴികക്കുടങ്ങളുള്ള ആഴമില്ലാത്ത പ്രാർത്ഥനാ ഹാളുകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.
അക്ബറിനു കീഴിലുള്ള മുഗൾ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച നേട്ടങ്ങളിലൊന്നാണ് ദില്ലിയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് ഹുമയൂണിന്റെ ശവകുടീരം.. ഈ രീതിയിലുള്ള അലങ്കാരമുഖം മുഗൾ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഒരു പ്രധാന കൂട്ടിച്ചേർക്കലായിരുന്നു, താജ് മഹൽ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പിൽക്കാല മുഗൾ വസ്തുകലയിൽ ഈ നിർമ്മാണരീതി തന്നെ തുടർന്നിരുന്നു
അക്ബറിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ വാസ്തുവിദ്യാ നേട്ടം ആഗ്രയ്ക്ക് സമീപമുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ തലസ്ഥാന നഗരമായ ഫത്തേപൂർ സിക്രി ഒരു വ്യാപാര, ജൈന തീർത്ഥാടനത്തിലാണ്. മതിൽ നിറഞ്ഞ നഗരത്തിന്റെ നിർമ്മാണം 1569 ൽ ആരംഭിക്കുകയും 1574 ൽ പൂർത്തീകരിക്കുകയും ചെയ്തു.
സാമൂഹികവും രാഷ്‌ട്രീയവും മതപരവുമായ ഏകീകരണം കൈവരിക്കുകയെന്ന ചക്രവർത്തിയുടെ ലക്ഷ്യത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്ന മതപരവും മതേതരവുമായ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ചില കെട്ടിടങ്ങൾ അതിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. കൂറ്റൻ ജമാ മസ്ജിദും സലിം ചിസ്തിയിലെ ചെറിയ ശവകുടീരവുമായിരുന്നു പ്രധാന മത കെട്ടിടങ്ങൾ. ഗുജറാത്തിനും ഡെക്കാനുമെതിരായ വിജയത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി 1576 ൽ അക്ബർ നിർമ്മിച്ച ഗേറ്റ് ഓഫ് മാഗ്നിഫിഷ്യൻസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ബുലാന്ദ് ദർവാസ. ഇത് 40 മീറ്റർ ഉയരവും നിലത്തു നിന്ന് 50 മീറ്ററുമാണ്. ഘടനയുടെ ആകെ ഉയരം ഭൂനിരപ്പിൽ നിന്ന് 54 മീറ്ററാണ് …
രാജകീയ സ്ത്രീകൾ താമസിച്ചിരുന്ന പ്രദേശമായിരുന്നു ഫത്തേപൂർ സിക്രിയിലെ രാജകീയ വാസസ്ഥലമായ ഹരംസാര.ഹാരമിന്റെ ഉള്ളിൽ മുതിർന്നവരും സജീവവുമായ സ്ത്രീകൾ കാവൽ നിൽക്കുന്നു, ചുറ്റുപാടിൽ ഷണ്ഡന്മാരെ പാർപ്പിച്ചു, ശരിയായ അകലത്തിൽ വിശ്വസ്തരായ രജപുത്ര കാവൽക്കാർ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഈ കൂട്ടത്തിൽ
ഏറ്റവും വലിയ കൊട്ടാരമാണ് ജോധാ ബായിയുടെ കൊട്ടാരം. പ്രധാന കവാടം ഇരട്ട നിലകളുള്ളതാണ്, മുൻ‌ഭാഗത്ത് നിന്ന് ഒരു തരം പൂമുഖം സൃഷ്ടിച്ച് ബാൽക്കണിയോടുകൂടിയ ഒരു പ്രവേശന കവാടത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. അതിനകത്ത് ഒരു ചതുർഭുജ ചുറ്റുപാടും ഉണ്ട്
മുറികളുടെ നിരകൾ പലതരം ഹിന്ദു ശില്പകലകളാൽ അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു.
ഈ കാലഘട്ടങ്ങളിൽ നിർമ്മിച്ച മുഗൾ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണങ്ങളിലൊന്നാണ് സലിം ചിസ്തി ശവകുടീരം. 1571 ൽ പള്ളി കോമ്പൗണ്ടിന്റെ മൂലയിൽ നിർമ്മിച്ച ശവകുടീരം ഒരു ചതുര മാർബിൾ അറയാണ് ഒരു വരാന്ത. ശവകുടീരത്തിന് ചുറ്റും മനോഹരമായി രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ലാറ്റിസ് സ്ക്രീൻ ഉണ്ട്. സിഫ്രിയിലെ കുന്നിൻ മുകളിലുള്ള ഒരു ഗുഹയിൽ താമസിച്ചിരുന്ന അജ്മീറിലെ ഖ്വാജ മൊയ്‌നുദ്ദീൻ ചിഷ്തിയുടെ പിൻഗാമിയായ സലിം ചിസ്തി എന്ന സൂഫി സന്യാസിയുടെ ശ്മശാന സ്ഥലം ഇവിടെ പ്രതിപാദിക്കുന്നു. മകന്റെ ജനനത്തെക്കുറിച്ച് മുൻകൂട്ടിപ്പറഞ്ഞ സൂഫി സന്യാസിയോടുള്ള ബഹുമാനത്തിന്റെ അടയാളമായി അക്ബർ നിർമ്മിച്ച ശവകുടീരം.
അങ്ങിനെ ആണ് അക്ബർ ഒരു പുത്തൻ ഡൽഹി ആഗ്ര സമുച്ചയത്തിന് രൂപം നൽകിയത് . പിൽക്കാലത്തു ഡൽഹിയും ആഗ്രയും വേറെ ആയെങ്കിലും ചരിത്രപരമായി നോക്കിയാൽ ഒന്ന് മറ്റൊന്നിനു പൂരകമാണെന്നു നമുക്കറിയാം .
മുഗൾ വംശത്തിന്റെ ഡൽഹി നിർമ്മാണത്തിന്റെ അവസാന പടവ് ഷാഹ്‌ജഹാനിൽ നിക്ഷിപ്തം . ആ വിശേഷങ്ങളുമായി അടുത്ത് തന്നെ എത്താം . ഇന്ന് കുറച്ചധികം ആയി വിശേഷങ്ങൾ . എന്റെ നമ്മുക്കുട്ടി ഇടയിൽ ഒന്നും മിണ്ടാതെ മുഴുവനും ശ്രദ്ധിച്ചു കേട്ടു എന്നാണ് തോന്നുന്നത് . വീണ്ടും വേഗം എത്താം ഞങ്ങൾ
